Блог


Вы здесь: Авторские колонки FantLab > Авторская колонка «Papyrus» облако тэгов
Поиск статьи:
   расширенный поиск »


Статья написана 5 февраля 2022 г. 22:56

Анатоль Козлов / Анатоль Казлоў

«Трэба сказаць, што Анатоль Казлоў – пісьменьнік, які добра ведае сакрэт папулярнасьці. Сакрэт гэты просты – сучаснасьць, містыка і сэкс» — так определил формулу успеха писателя один из белорусских литературных критиков. Пожалуй, где-то так и есть. В большинстве его произведений действие происходит в Беларуси в наше время (иногда, как в романе «Мінскі воран, Парыж і здань», параллельно — в наши дни и во времена Великого Княжества Литовского), но к нашим реалиям примешивается мистика. В них действуют силы тьмы, овладевающие душами людей (повести «Адкyль з'яўляюццa яны», «Дзеці ночы», «Нeзлaмaнaя cвeчкa»), ведьмаки, насылающие ломающие судьбы проклятия (роман «Юргон», повесть «Я і прарок-Уродка»), призраки, являющиеся в наш мир, чтобы отомстить своим обидчикам (роман «Мінскі воран, Парыж і здань»), колдуны, пытающиеся воплотиться после своей своей смерти в человеческом обличии (повесть «Распяцце, альбо Ці ж баліць галава ў вароны»).

Справочная информация:

Анатолий (Анатоль) Сергеевич Козлов (белор. Анатоль Сяргеевіч Казлоў ; род. 28 июля 1962, дер. Осиновка Краснопольского района Могилевской области) — белорусский прозаик, журналист, литературовед.

Окончил Гомельский государственный университет (1985). Учился в аспирантуре при Институте литературы АН БССР (1988-1990). Работал заведующим отдела публицистики и эссе журнала «Полымя»(1990-1992), заведующим отдела прозы журнала «Маладосць» (1992-2003 и 2011-2014), главным редактором газеты «Літаратура і мастацтва» (2003-2009), сотрудником журнала «Нёман» (2009–2011 и в последние годы).

Основная библиография

Художественная проза:

Авторские сборники

Міражы ценяў : Апавяданні (1990)

Змест.: Матрац; Зацвітанне дзівасілу; Доўгі вечар; Судны дзень; Ружовая варона; Мацвеева лазня; Баляванне ваўка; Росніца; Дзень нараджэння; Вар'ятка; Графіня з ружай; Апошні дзень лета; Банальнасць; Рыбкі для акварыума; Ікаўка, мяцеліца і Сяргейка; Згубнае Бярвенне

І тады я памёр... : Аповесць, апавяданні (1993)

Змест: Адкуль з'яўляюцца яны? : аповесць ; апавяданні: Матрац ; Зацвітанне дзівасілу ; Доўгі вечар ; Судны дзень ; Ружовая варона ; Мацвеева лазня ; Баляванне ваўка ; Росніца ; Дзень нараджэння ; Вар'ятка ; Графіня з ружай ; Апошні дзень лета ; Банальнасць ; Рыбкі для акварыума ; Ікаўка, мяцеліца і Сяргейка ; Згубнае Бярвенне ; І тады я памёр... ; Шчэпаць попелу ; Крывавы прысмак ; Сварка ; Перад парогам ; Абразкі: Суцяшальніца; Крыўда; Ці не твая маці?; Адплата

Незламаная свечка : Аповесці (2000)

Змест: Дзеці ночы; Незламаная свечка; Распяцце, альбо Ці ж баліць галава ў вароны...; Перакуліся, перакуленае.

Юргон : Раманы, аповесці, апавяданні (2006)

Змест: раманы : Юргон ; Мінскі воран, Парыж і здань ; аповесці : Я і прарок-Уродка ; Раздарожаны саракоўнік ; апавяданні : Верасова вечнасць ; Крывавы прысмак ; Ейны боль

Горад у нябёсах : аповесці, апавяданні (2009)

Змест: аповесці: Горад ў нябёсах (учора, сёння і заўтра) ; Дзеці ночы ; Незламаная свечка ; Распяцце, альбо Ці ж баліць галава ў вароны ; апавяданні: Вузельчык на ланцужку ; Нішто

Той, хто абганяе сны : аповесці (2014)

Змест: Абганяючы сны ; Паразумецца з ветрам ; Далонь на плячы ; Так і жывём


Статья написана 31 января 2022 г. 16:44

Михал Андросюк / Міхал (Міхась) Андрасюк

Белорусская литература не ограничивается авторами из Беларуси. И речь не о писателях, выехавших за пределы своей страны на временное или постоянное проживание – в Россию, Украину, Польшу, Литву...

В соседней Польше существует белорусское литературное объединение «Белавежа», своебразный писательский союз, в которых входит более ста авторов – польских граждан, которые остаются белорусами, пишут на белорусском языке. Объединение выпускает журнал «Тэрмапілы», издаёт книги – вышло уже более двухсот авторских книг и сборников прозы и поэзии.

Один из этих писателей – Михал Андрасюк. Детство его прошло в деревне Войновка, что в километре от границы с Беларусью, учился он в лицее города Гайновка, который называют «воротами в Беловежскую Пущу». В этих местах и разворачивается действие большинства его книг. Он пишет и публикуется на двух языках. На белорусском у него вышло четыре книги в Белостоке и сборник рассказов в Минске. На польском – три книги. Последняя книга автора – роман «Поўня», отмеченный в Беларуси двумя премиями (Глиняный Велес и премия Ежи Гедройца), который можно отнести к магическому реализму. Главный герой книги, немолодой писатель, вспоминает историю своей семьи, встречаясь с живыми и мёртвыми.

Справочная информация:

Михал Андросюк (белор. Міхал (Міхась) Андрасюк; польск. Michał Androsiuk; род. 2 декабря 1959, г. Гайновка Подляского воеводства) — белорусский/польский писатель.

Основная библиография

Художественная проза:

Авторские книги на белорусском

Фірма : апавяданні (2000)

Мясцовая гравітацыя : апавяданні (2004)

Белы конь : аповесць (2006)

Вуліца Добрай Надзеі : апавяданні (2010)

Змест : Граніца ; Уладзімір ; Мястэчка ; Дзядзька Ваня ; Коля ; Антон ; Сашка ; Валодзя ; Сонька ; Гравітацыя ; Клёсы ; Цягнік ; Дзяўчына ; Hoc ; Шафа ; Клаксон ; Верш ; Сустрэча ; Ветэраны ; Знічка ; Дом ; Фірма ; Гульня ў каханне ; Бар «У Алеся» ; Крах ; Паклонніца літаратуры ; Кароткая гісторыя Партыі кучаравых ; Смутная гісторыя з гадзіннікам фірмы «Патэк» ; Вуліца Добрай Надзеі ; Пані Зося ; Колька, які лётаў над мястэчкам ; Крыжык

Поўня : раман (2018)

Авторские книги на польском

Wagon drugiej klasy (2010)

Biały koń (2011)

Krzyżyk (2015)

Поэзия — Авторский сборник:

Знайшоўся верш (2009)


Статья написана 21 января 2022 г. 20:55

Алесь Бадак / Алесь Бадак

По-разному сложилась судьба участников литературного объединения «Тутэйшыя». Кто-то, как Анатолий Сыс, рано ушёл из жизни, кто-то, как Соколов-Воюш, эмигрировал, оставив в прошлом и занятия литературой, кто-то, как Сергей Дубовец, находясь в постоянной фронде к власти совмещает общественную деятельность и писательское ремесло , кто-то, как Алесь Беляцкий, сосредоточился на правозащитной деятельности, а Алесь Бадак построил вполне успешную административно-литературную карьеру, дойдя до должности директора издательства «Мастацкая літаратура».

Проза Алеся Бадака в основном адресована детям, он автор нескольких сказочных повестей, которые составили сборник «Незвычайнае падарожжа ў Краіну Ведзьмаў». Также он написал научно-фантастическую повесть «Не глядзіце ў снах на поўню», опубликованную в журнале «Маладосць», а также в антологии белорусской фантастики «У зеніце — Антарэс».

Справочная информация:

Александр (Алесь) Николаевич Бадак (белор. Аляксандр (Алесь) Мікалаевіч Бадак; род. 28 февраля 1966, дер. Турки, Ляховичский район, Беларусь) — белорусский писатель, поэт.

Лауреат литературной премии «Золотой апостроф» (2003).

В 1990 году окончил филологический факультет Белорусского государственного университета. Работал в редакциях литературных журналов «Бярозка», «Полымя», «Маладосць». С 2009 по 2014, а также с июля 2021 года — главный редактор литературного журнала «Нёман». В 2009—2012 годах также — первый заместитель директора Редакционно-издательского учреждения «Літаратура і мастацтва». С 2012 года — заместитель директора РИУ Издательский дом «Звязда». С 2014 года — главный редактор старейшего белорусского литературного журнала «Полымя». С 2015 года директор издательства «Мастацкая літаратура».

Основная библиография

Художественная проза:

Незвычайнае падарожжа ў Краіну Ведзьмаў : аповесці-казкі (2001)

Змест: Незвычайнае падарожжа ў Краіну Ведзьмаў; Пра Малпачку Чыту і яе сяброў; У цёмным лесе за сіняй рэчкай

Адзінокі васьмікласнік хоча пазнаёміцца : аповесць (2014)

Ідэальны чытач : апавяданні, аповесці, запіскі на хаду (2021)

Са зместу: апавяданні: Душа твая светлая ; Дождж ліў як з вядра ; Інструкцыя па спакушэнні замужніх жанчын ; Уцёкі на край дажджу ; Па той бок адлюстравання ; ... І мора шум у цемрадзі пакоя ; Тэорыя вінаватасці ; Ідэальны чытач ; Сабака, які забыў сваё імя ; Баптыстка ; аповесці: Нелюдзімы ; Адзінокі васьмікласнік хоча пазнаёміцца

Сборник прозы и поэзии для детей

Як рассмяшыць папугая : аповесці, казкі, апавяданні, вершы (2015)

Змест: раздзелы: Незвычайнае падарожжа ў краіну Ведзьмаў ; У цёмным лесе за сіняй рэчкай ; Незвычайная гісторыя пра Малпачку Чыту і яе сяброў ; Нота "мі" для Кваквы ; Шэсць падарожжаў вярхом на канапе

Поэзия

Будзень : Вершы (1989)

За ценем самотнага сонца : Вершы і песні (1995)

Маланкавы посах : Кніга лірыкі (2004)

Развітанне з вечнасцю : Кніга лірыкі з каментарыямі (2019)

Алесь Кожедуб / Алесь Кажадуб

Алесю Кожедубу удалось взобраться по литературной карьерной лестнице, пожалуй, даже покруче, чем его тёзке. Стать главным редактором крупного московского издательства союзного значения — это вам не фунт изюму. Об этом он сам не без иронии рассказывает в автобиографических романах «Дорога на Москву», «Мерцание золота» и повести «Внуковский лес».

В прозе Алеся Кожедуба есть и произведения, относящиеся к фантастике. Прежде всего это основанные на мифологических образах повести «Лесавік» (опубликована на белорусском в одноимённом сборнике, на русском — в сборнике «Могила для директора кладбища») и «Русалка» (опубликована на белорусском в журнале «Маладосць», на русском — в сборниках «Полёт в прошлое», «Без ностальгии», затем вошла — возможно с некоторой переработкой — в роман «Дорога на Москву»). Рассказ «Ваўкалакі» был включён в антологию фантастики «Выкраданне Чарадзея».

Справочная информация:

Александр (Алесь) Николаевич Кожедуб (белор. Аляксандр (Алесь) Канстанцінавіч Кажадуб; род. 27 сентября 1952, г. Ганцевичи, Брестская область, Беларусь) — белорусский писатель. Пишет на белорусском и русском языках.

В 1974 году окончил филологический факультет Белорусского государственного университета. Работал на Белорусском телевидении, в журнале «Маладосць». В 1985 окончил Высшие литературные курсы в Москве. С 1990 года живет в г. Москве. Работал в журнале «Слово», газете «Лад» (приложение к «Литературной газете»), а также главным редактором издательства «Советский писатель».

Основная библиография

Художественная проза:

Авторские сборники на белорусском

Гарадок : Апавяданні i аповесць (1980)

Змест: апавяданні: Лютаўскай замеццю ; Адпачынак ; Паход ; Хадоска ; Паступленне ; У канцы лета ; Гарадок : аповесць у навелах

Размова : Аповесці i апавяданні (1985)

Змест: аповесці: Старая хата ; Доўгі дзень Мацака ; Гісторыя пра Любу Дворкіну ; апавяданні: Размова ; Транзістар ; Вяселле ў паўднёвым горадзе ; Студэнты, бульба, бабулі і каханне ; Па харыуса ; Як? Анічога! ; Двухтыднёвае падарожжа

Лесавік : Аповесці і апавяданні (1987)

Змест: Аповесці: Высока сонейка,высока; Лесавік; Апавяданні: Крокі; Валюхі, красавік, 46-ты; На восеньскай рацэ, Ваўкалакі; Маэ рэкі

Дарога на замчышча : Аповесці (1990)

Змест: Дуб ; Дарога на замчышча ; Стрэчанне

Святы калодзеж : Апавяданні (1994)

Змест: Бусел; Памылка; Ваўкі на Мугуне; Пара коней сівых; Палескія сны; Ляцяць качкі; Дзед; Залік; Па Бярозе-раце; Пра вайну; Саўпрадныя гісторыі; Лоўчыя; Сад; Кільдым; Цюльпаны; Хутар; Вымова; Канец свету; Помнік; Святы калодзеж; Даўгі нашы; Пастаялец.

Авторские сборники на русском

Высоко солнышко, высоко : повести и рассказы (1989)

Содержание: повести: Высоко солнышко, высоко ; Городок ; Старая хата ; рассказы: Февральской вьюгой ; Хадоска ; Разговор ; На осенней реке ; В конце лета ; Транзистор ; Ошибка

Могила для директора кладбища : Рассказы и повесть (1997)

Содерж.: Золотая свинья; Конец банды; Убийство по ритуалу; Чечен; Печать; Нацмен; Колониальный товар; Крыша Коммуниста; Могила для директора кладбища; Зардак; Туфли из крокодиловой кожи: Рассказы; Лесовик: Повесть.

Волки на Мугуне : Повесть, рассказы, эссе (2000)

Содерж.: Рассказы; Царь-дуб: Повесть; Река воды живой: Эссе

Полёт в прошлое : повести и рассказы (2005)

Содержание: повести: Русалка ; Форель выпрыгивает из воды ; рассказы: Праздник ; Комендант ; Кильдым ; Полонез Огиньского ; Люська, Тонька и Швондер ; Злющая жена татарина ; Подвал ; Тост за Россию ; Полет в прошлое ; Сюр ; Диана

Без ностальгии : повести и рассказы (2012)

Содержание: повести : Застолье ; Русалка ; Форель выпрыгивает из воды ; Без ностальгии ; рассказы : Воздушный бой ; Ужин при свечах ; Ганна ; Летим в Вануату ; Павлины в Булонском лесу ; Лиственницы во Внуково ; Приключения в Варне

Эликсир жизни : рассказы (2013)

Содержание: Точка ; Летим в Вануату ; Воздушный бой ; Ганна ; Дана ; Диана ; Долги наши ; "Золотая свинья" ; Люська, Тонька и Швондер ; Макрель и др.

Случай на Никитской : рассказы (2015)

Содержание: Уха в Пицунде ; Сад ; Волколаки ; Дана ; Поцелуй ; Миколюкас ; Полонез Огиньского ; Куликово поле ; Полёт в прошлое и др.

Романы

Дорога на Москву (2011)

Мерцание золота (2017)

Чорны бусел (2021)

Научно-популярные книги

Иная Русь (2009)

Русь и Литва (2011)

И напоследок — мифические существа на рисунках Валерия Слаука: лесовик, озёрные русалки, волколак.


Статья написана 6 января 2022 г. 13:20

Я уже упоминал в своей авторской колонке https://fantlab.ru/blogarticle22742 о книге «Пережитки древнего миросозерцания у белорусов», написанной Адамом Богдановичем, отцом белорусского поэта Максима Богдановича. Впервые она была издана в Гродно, где и проживала тогда семья Богдановичей, в 1895 году. Позже она неоднократно переиздавалась — и в Москве и в Минске, выходило и репринтное издание книги.

Содержание книги:

  1. От автора

  2. Введение

  3. Пережитки анимизма

  4. Пережитки олицетворений

  5. Пережитки солнечного культа

  6. Олицетворение зла

  7. Сообщники нечистой силы

  8. Способы лечения, основанные на суеверных представлениях, и колдовство

  9. Разные мелкие суеверия

Адам Егорович Богданович (1862-1940) — из семьи крепостных крестьян, сам он родился весной 1862 года, через год после отмены крепостного права. Огромная тяга к знаниям помогла ему "выбиться в люди". Он окончил учительскую семинарию в Несвиже, стал работать преподавателем, к чему, как он сам считал, имел подлинное призвание. Но из-за развившегося туберкулёза (который стал настоящим проклятием его семьи — от него умерла его первая жена Мария и сын Максим) был вынужден оставить преподавание и перейти на работу в государственный крестьянский поземельный банк, вначале в Гродно, затем в Нижнем Новгороде. Там он познакомился с Максимом Горьким, а позже они породнились, женившись на родных сёстрах — Екатерине и Александре Волжиных. Это впоследствии помогло Богдановичу избежать худшего, в 1931 году он был арестован ГПУ, но по ходатайству Екатерины Пешковой вскоре был отпущен.

В 2012 году, к 150-летию Адама Богдановича, была издана книга его воспоминаний «Я всю жизнь стремился к свету. Мои воспоминания».

В 1907 году в Вильно вышла ещё одна занимательная книга по белорусской мифологии — «Нечистики : Свод простонародных в Витебской Белоруссии сказаний о нечистой силе». Её автор — этнограф, фольклорист и краевед Николай Яковлевич Никифоровский (1845-1910). Книга переиздана в 1995 году в Витебске и в 2016 году в Москве, в этом году появилось репринтное издание.

Содержание книги:

  1. А. Общее о нечистиках: I. люцыпыр, II. пекельники;

  2. Б. Повсюдники, вольные нечистики: III. шешки, IV. касны, V. шатаны, VI. цмоки, VII. паралики, VIII. поветрики, IX. прахи, X. кадуки;

  3. В. Человекоподобники: (Усадебные нечистики): XI. домовые, XII. хлевники, XIII. гуменники, пунники и банники, XIV. полуночники и еретники, XV. мары, XVI. кикиморы; (Вне-усадебные нечистики): XVII. полевики, XVIII. лешие, XIX. кладники, кладовики, XX. водяники, XXI. болотники, багники, оржавеники, лозники, XXII. русалки;

  4. Г. демоноподобники: XXIII. ведьмаки и ведьмы, XXIV. колдуны и колдуньи, XXV. оборотни

В 1930 году в Минске вышла книга этнографа Александра Казимировича Сержпутовского (1864—1940) – «Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў. (К слову, он окончил ту же Несвижскую учительскую семинарию, что и Адам Богданович.) В отличие от книг Богдановича и Никифоровского это не авторский пересказ услышанного либо прочитанного. Она содержит около двух с половиной тысяч записей, сделанных Сержпутовским в Слуцком районе. Записи сгруппированы в пять разделов: Прырода; Чалавек; Заняцьця; Звычай; Вера. В последнем — пять подразделов: Богі і святыя; Духі ліхія; Людзі-духі; Баечныя пачвары; Істоты ў постаці людзей; Хваробы ў постаці людзей.

Сержпутовский также составил два сборника народных сказок и рассказов: «Сказки и рассказы белорусов-полешуков» (1911), «Казкі і апавяданні беларусаў з Слуцкага павета» (1930). Эти книги также переиздавались, последний раз под названиями: «Русальная нядзеля : прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў» (2009), «Гняздоўе белых буслоў : казкі і апавяданні беларусаў-палешукоў» (2010), «Чароўны човен : казкі і апавяданні беларусаў Слуцкага павета» (2012).

О жизни и творчестве А. Сержпутовского написана книга «Святло далёкай зоркі», автор – Владимир Касько.

Как видим, в конце XIX — начале XX века выходили довольно любопытные книги по этой теме. А вот потом наблюдается некая пауза, где-то до начала девяностых годов XX века. Возможно специалисты будут другого мнения, но мне как-то ничего особо занимательного на глаза не попадалось. Не вижу профильных изданий за этот период и на очень неплохом сайте ЭТНАЎСЁ — социально-культурный проект по этнографии Беларуси — https://ethno.by/

Зато потом появляется очень много различных изданий, в основном на белорусском языке, выходят научно-популярные книги, учебные пособия, курсы лекций, справочники и энциклопедии. Перечислю лишь некоторых авторов: Алесь Шамак, Татьяна Шамякина, Алексей Ненадовец, Ирина Климкович, Людмила Дучиц, Валентина Новик, Игорь Углик, Владимир Василевич, Ольга Корсак, Дмитрий Скворчевский...

Поробнее об этом — в следующем обзоре.


Статья написана 24 декабря 2021 г. 20:06

Я уже несколько раз выкладывал переводы заинтересовавших меня произведений белорусских авторов на русский. Сейчас хочу выложить обратный перевод – с русского на белорусский – первой главы романа недавно ушедшего из жизни Сергея Булыги "Чужая корона". Когда я читал книгу, порой возникало ощущение, что она изначально была написана на белорусском — отсюда возникло желание попробовать перевести её. Возможно, прочувствовать, как этот роман мог бы звучать на белорусском, будет любопытно не только читателям из Беларуси. Буду благодарен за любые замечания и предложения. Сергею этот перевод в своё время понравился, также он одобрительно отзывался об идее издания полного перевода романа на беларускую мову.

                             

                                               Стары Цімох

   Гэтая дзіўная гісторыя, спадары, адбылася на самым краі цывілізаванага свету, то бок літаральна ў дзесяці — дванаццаці лігах ад Харонуса, на супрацьлеглым беразе якога, як вам вядома, пачынаецца злавеснае царства Тартар. Ды ўжо і самыя тыя мясціны, пра якія я збіраюся вам распавесці, таксама цяжка назваць прыдатнымі для нармалёвага жыцця, бо там усё пакрыта густымі нетрамі, што растуць проста на непраходных балотах. Тамтэйшыя жыхары лес свой называюць пушчай, а балота дрыгвай. Жыхароў у тых мясцінах зусім нямнога. Звычайна яны сканцэнтраваныя ў невялічкіх лясных пасёлках і зарабляюць дарамі лесу, а менавіта: збіраюць грыбы, ягады, мёд дзікіх пчол і ўсё гэта потым абменьваюць у найбліжэйшім горадзе на муку і соль. Паляваць ім дазволена толькі на дробную дзічыну. Аднак і гэтай дробнай дзічыны ў той пушчы такое вялікае мноства, што недахопу ў мясе яны не адчуваюць. Таксама не адчуваюць яны аніякай неабходнасці набываць у горадзе вопратку ці абутак — усё гэта яны шыюць са шкур вышэйзгаданай дробнай дзічыны альбо ткуць з валокнаў дзікага лёну, якога там расце звышдастаткова. Хварэць там ніхто не хварэе. Там чалавек альбо здаровы, альбо, чым-небудзь заразіўшыся, хутка памрэ. Калі, вядома, яму не дапаможа чараўнік, па-мясцоваму вядзьмак. Ведзьмакоў таксама ў тым краі вельмі многа, яны дужа майстэравітыя ў сваім чорным рамястве, і ўжо калі які з іх задумае каго зжыць са свету, то гэта ў яго вельмі хутка і атрымаецца.

Як ставіцца тамтэйшы люд да іншаземцаў? Ды ніяк! Таму што ніякі разважны чалавек туды нізавошта не паедзе. Так што, не выпрабоўваючы ніякага знешняга ўплыву, тамтэйшае жыццё цячэ, аніяк не змяняючыся ледзь ці не з самага Дня Тварэння. Гэтак жа, з Дня Тварэння, расце і гусцее, становячыся ўсё больш і больш непраходным, тамтэйшы лес, інакш пушча. Не толькі дробнага, але і буйнога звера там столькі, што хай нават усё нашае імперскае войска палюе там дзесяць гадоў запар, аднак ніякай адмысловай шкоды звярынаму пагалоўю ад гэтага не здарыцца. Тым не менш біць буйнога звера там вельмі строга забаронена. За няўхільным выкананнем гэтай забароны сочаць спецыяльна прыстаўленыя дзеля гэтага егера, па-мясцоваму палясоўшчыкі.

Вось аб адным такім палясоўшчыку па імені Цімох і пойдзе мой аповед. Тады, калі здарылася так зацікавіўшая нас падзея, гэты Цімох быў ужо даволі стары, але ў той жа час яшчэ дастаткова дужы для таго, каб мясцовыя сяляне баяліся яго як агню. Уладай, якая паставіла яго, гэты Цімох меў права пазбавіць жыцця кожнага, хто не толькі быў выкрыты, але нават толькі падазраваўся ў парушэнні правілаў палявання. Такі ўжо там звычай.

Які ж з сабе быў гэты ўсемагутны егер? Росту ён быў невялікага, у плячах таксама не вельмі шырокі, затое кісці рук яго былі на рэдкасць вялікія, пальцы ж не тое каб вельмі доўгія, але надзвычай чэпкія, а пазногці на іх да таго дужыя, што пры неабходнасці лёгка прарывалі ваўчыную шкуру. Валасы ў Цімоха былі сівыя і доўгія, на макаўцы збітыя ў каўтун, а барада, таксама сівая, — рэдкая, кароткая. Рысы твару гэты Цімох меў простыя, грубыя, а выраз вачэй звычайна вельмі абыякавы — то бок, да той пары, пакуль справа не датычылася яго прамых егерскіх абавязкаў. Тады гэты дзікун імгненна зменьваўся, рабіўся хуткім і рашучым, нават як быццам вышэй ростам і шырэй у плячах. Дарэчы сказаць, сваё рамяство ён ведаў дасканала, але ніколі ніхто не папракаў яго ў выхваляннях сваімі ўменнямі, альбо ў сквапнасці, альбо ў залішняй, па тамтэйшых, вядома, мерках, строгасці да злоўленых ім парушальнікаў парадку. Што ж тычыцца яго характару, то аб гэтым прадмеце судзіць вельмі цяжка, бо гэты егер быў вельмі стрыманы ў праявах сваіх пачуццяў і маўклівы, што, зрэшты, зусім не рэдкасць у тых глухіх малалюдных месцах. Ну а ўжо калі Цімох часам і загаворваў, то тут яго не заўсёды разумела нават яго жонка, Старая Цімошыха, па тамтэйшаму разуменню жанчына дужа разумная i праніклівая. Аднак гэтае неразуменне здаралася не ад таго, што Цімох не мог ясна выказваць свае думкі, не, проста ён часцяком не лічыў патрэбным выказваць іх да канца і тады сам абрываў сябе на паўслове. Былі ў Цімоха і іншыя дзівацтвы, аднак яны нас пакуль не цікавяць. І наогул, калі шчыра сказаць, то наўрад ці нас калі-небудзь зацікавіў бы гэты цёмны неадукаваны егер, які марнеў у сваёй убогай халупе на самым краі цывілізаванага свету, калі б аднойчы, роўна пяць гадоў таму, у самым канцы лета, да яго не завітаў пан Міхал.

Пан Міхал быў сынам тамтэйшага уладарнага князя, якому ў той час належала і, я спадзяюся, і па сённяшні дзень працягвае належаць апісаная намі пушча з усімі тымі, што жывуць там, людзьмі, а таксама найблізшы горад, гэтаксама з усімі людзьмі, і ўсе іншыя прыдатныя і непрыдатныя да гаспадаркі ўгоддзі аж да самага Харонуса. Іншымі словамі, стары князь быў вельмi паважаным чалавекам у тых дзікіх месцах.

З'яўляючыся сапраўдным сынам тае зямлі, якая яго ўзгадавала і выхавала, ён, гэта значыць, стары князь, меў нораў змрочны і рашучы, быў страшны ў бітвах і шчаслівы на паляванні, разгульны ў банкетах і непрадказальны на судах, якія сам жа і вяршыў над даручанымі яму падданымі. Судзіў ён кожны раз па-рознаму, бо, выносячы канчатковае рашэнне, ён карыстаўся не літарай закона, а адзіна сваім унутраным натхненьнем, якое ў залежнасці ад самых розных абставінаў магло вельмі моцна змяняцца. Карацей кажучы, законаў стары князь не ведаў, ведаць не жадаў і нават не хацеў іх чытаць. Ён наогул кніг не чытаў, хоць у дзяцінстве яму далі некаторыя веды ў вельмі, трэба меркаваць, сціплым аб'ёме. Але і яны, гэтыя сціплыя веды, неўзабаве забыліся старым, прабачце, тады яшчэ зусім маладым князем за поўнай непатрэбнасцю. І з таго часу яны не прыгадваліся. Вось які быў з сябе тамтэйшы мясцовы удзельны правіцель.

Іншая справа яго сын, пан Міхал, які жыў у пушчы толькі да пятнаццаці гадоў, пасля чаго, у сілу вельмі шчаслівага збегу абставінаў, трапіў у світу Вялікага князя, вярхоўнага кіраўніка тамтэйшай дзяржавы, і быў вывезены ім у сваю сталіцу. Шчаслівы выпадак заключаўся у тым, што юны пан Міхал надзвычай уразіў Вялікага князя сваім на рэдкасць трапным стрэлам з аркебуза. Вось памяркуйце самі: з сямідзесяці пяці крокаў з аднаго стрэлу ён дашчэнту разьнёс поўны віна крыштальны кубак, які гэты Вялікі князь трымаў перад сабой у руцэ. Калі б юны княжыч прамахнуўся і патрапіў не ў кубак, а ў правіцеля, то яго, княжыча, тут жа забілі б вялікакняскія слугі. Забілі б яны і старога князя, і ўсю яго чэлядзь, і разбурылі б, а пасля б спалілі і замак, і горад, і саму першабытную пушчу дашчэнту, і ўсе прыдатныя і непрыдатныя ўгоддзі да самога Харонуса. Але, хвала Творцы, юны пан Міхал не прамахнуўся, і Вялікі князь забраў яго з сабой у сваю сталіцу.

Сталіца той памежнай дзяржавы тады ўяўляла (ды і зараз, не сумняваюся, уяўляе) надзвычай вартае жалю відовішча. Горад маленькі, брудны і поўны разбойнікаў. Выкараняць разбойнікаў Вялікі князь не збіраўся, лічачы, што існаванне ў пастаянным напружанні падтрымлівае ў жыхарах сталіцы здаровы ратны дух. І тым не менш, сталіца на тое і сталіца, каб у ёй збіраліся не толькі адважныя, але і наймудрэйшыя людзі дзяржавы. Зносіны з гэтымі мудрымі людзьмі вельмі спрыяльна адбіліся на агульным развіцці пана Міхала, які, як аказалася, меў не толькі вострыя вочы, але і дапытлівы розум. Вялікі князь па вартасці ацаніў такія хуткія і, галоўнае, пахвальныя змены ў сваім збраяносцы (а менавіта на такую пасаду той і быў спачатку вызначаны) і ўжо на наступны год уключыў пана Міхала ў склад амбасады, адпраўленай ім у цывілізаваныя краіны на пошукі саюзнікаў ці хаця б грашовых сродкаў, у якіх ён меў пільную патрэбу, рыхтуючыся да чарговага паходу на Тартар.







  Подписка

Количество подписчиков: 130

⇑ Наверх