| |
| Статья написана 20 июня 2022 г. 20:04 |
Обнаружил, что хостинг http://of-si.ru/radikal-foto-oficialnyj-s... приказал долго жить. В связи с этим повторяю публикацию от 2015 г. 
Ничего удивительного, что фантасты от Жюля Верна до Айзека Азимова иногда весьма точно предсказывают изобретения. Блаженный Августин сравнивал время со стеклом: все видишь, но не дотронуться. «Все существует в настоящем: прошлое существует в памяти, а будущее – в предчувствовании. Это предчувствование мы определяем, исходя из настоящего. Как о грядущем восходе солнца мы судим по появившейся заре. Мы видим зарю и знаем, что скоро будет солнце. Так же и о будущем мы судим по тому, что существует некоторое настоящее». Ничего удивительного, что фантасты от Жюля Верна до Айзека Азимова иногда весьма точно предсказывают изобретения. Причем чем лучше писатель знает о «заре», то бишь технических достижениях своего времени, тем более удивят потомков его прогнозы. Литератор-физик Артур Кларк описал спутниковое телевидение и технологию клонирования, литератор-математик Роберт Хайнлайн – микроволновую печь и электросушилку для рук. Но иногда перечитывать прозрения о нашем с вами времени то забавно, то грустно... Александр Куприн в рассказе «Тост», например, утверждал, что в 2006 году станки и машины станет двигать магнитное поле Земли, а земляне будут только сидеть да попивать шампанское. Ага, до сих пор ждем-с... Впрочем, что смеяться над другими? Когда-то в изостудии нам дали задание нарисовать 2000 год. В мои 12 два десятилетия казались ужасной временной пропастью... В общем, мы все изобразили какие-то фантастические растения, летающие машины, инопланетян... Недавно знакомый исследователь фантастики из Украины переслал мне сканы малоизвестной книги Янки Мавра «Аповесць будучых дзён», изданной в 1932-м. Любопытно, что хотя об этой книге говорят как о фантастике, на самом деле действие происходит в настоящем автора. В те годы, когда после позорного Рижского мирного договора Беларусь была разделена между панской Польшей и РСФСР. В общем, социальная утопия, вроде «Месс-Менд» Мариэтты Шагинян. Мальчик Юзик живет в Западной Белоруссии, его отец – батрак у пана Загорского. Безрадостна жизнь бедноты, живут в бараке, спят на нарах, трудятся с утра дотемна. Отец Юзика убежден, что так везде, а в советской стране, по ту сторону границы, еще хуже. Но мальчик не верит, к тому же на советской стороне его родной дедушка. Когда Юзик забирается в самолет и попадает в советскую Белоруссию, и начинается фантастика. Люди здесь работают пять дней в неделю, для взрослых рабочий день – пять часов, для детей – три. Колхозные деревни совсем не похожи на привычные, крестьяне в пиджаках читают газеты на верандах своих усадеб и рассуждают о консолидации пролетарских сил. Все механизировано... «Вось чалавек трымаецца за нейкую прыладу, нiбыта тачку на двух колах. Ён возiць ёю па вулiцы, а прылада тарахцiць, сiпiць, з яе цячэ вада, круцяцца нейкiя шчоткi, а ў вынiку змываецца з вулiцы бруд...» Коров доят машины, в деревню ходит трамвай... Дом деда, специальность которого – убирать помет в курятнике, напоминает дворец. Юзик выглядит малолетним дикарем, принимающим всех за панов. В каждом колхозе университет, лекции в котором проводятся дистанционно с помощью экрана, практически довольно точно описанного скайпа. Еда в столовой бесплатная. В школе уроков нет, учитель задает детям научное задание в соответствии с их склонностями. Кстати, сельских детей зовут Квант, Хризантема, Электрон и Вулкан. Прочитав о таком рае, хочется в нем жить... Каковую задачу книга и должна была выполнить. Стоит ли напоминать, что колхозная деревня начала 30-х была весьма и весьма далека от этого рая, что были Голодомор и раскулачивание? Но идею нужно было обслужить. И Мавр оставил экзотические путешествия прежних романов ради очередных «Кубанских казаков». Но никогда не переиздавал «Аповесць будучых дзён». Печально читать утопии и понимать, что описанное в них уже никогда не случится. Не будут изобретены автоматические чертежные столы, потому что есть компьютеры. Не удался эксперимент со всем коллективным. Разве что в психологии... Тут-то да – все носят одежду одних брендов, пьют одни йогурты, смотрят одни сериалы... Основатель футурологии Элвин Тоффлер полвека назад предсказал эпоху, когда человек перестанет поспевать за временем, «уплотняющимся потоком перемен». Возникает «футурошок» – стресс, часть «цивилизации одноразовых стаканчиков». Поэтому человек инстинктивно пытается защититься от времени – вся эта пропаганда архаичного уклада жизни, дауншифтинг, пещерное искусство... В Интернете нередко можно найти один из нелепых тестов: как ты будешь выглядеть в старости. Мне ни разу не захотелось его пройти. Человека делает то, что с ним происходит, и как он на это реагирует. А это невозможно сконструировать. Что ж, идеи тоже устаревают. Устаревают книги. Что мы можем? Держаться за что-то важное и вечное. Вроде хорошей литературы. Впрочем, это мой личный рецепт. Автор публикации: Людмила Рублевская. Источник: газета «СБ – Беларусь сегодня» https://www.nlb.by/content/news/library-n...
|
| | |
| Статья написана 20 июня 2022 г. 18:15 |
Первое сообщение об этом появилось в 2019 г., но в связи с удалением сайта исчезло. https://news.tut.by/culture/621565.html?f... То, что осталось в черновиках, теперь здесь.
Андрей Александрович "Полёт в прошлое". 
У студзені 2019 г. даследчыкі фантастыкі Уладзімір Садоўскі і Вячаслаў Насцецкі знайшлі першае беларускае навукова-фантастычнае апавяданне. Раней лічылася, што гісторыя беларускай навуковай фантастыкі бярэ пачатак ад твора Янкі Маўра “Аповесць будучых дзён” (1932), але высветлілася, што яшчэ ў 1924 г. у часопісе “Маладняк” было апублікавана апавяданне “Палёт у мінулае” А. Александровіча. Аўтар, якому на момант публікацыі споўнілася ўсяго 18 гадоў, звярнуўся да тэмы падарожжаў у часе. У аповедзе Александровіча ёсць усе прыкметы навуковай фантастыкі: ён падрабязна апісвае фантастычную машыну часу, тлумачыць яе прынцып працы, абапіраючыся на адкрыцці свайго часу. "У рассказа Александровича есть все приметы научной фантастики: автор подробно описывает фантастическую машину времени, объясняет ее принцип работы — довольно наивный с точки зрения науки, но, тем не менее, опирающийся на открытия тех лет. Также герои рассказа во время своих путешествий пользуются другими фантастическими изобретениями: например, револьвером для связи, которым герои выстреливают в будущее сообщения для заводчан. Также описан специальный аппарат, с помощью которого герои наблюдают из машины за событиями прошлого. Аппарат позволяет видеть сквозь стены и даже читать мысли." https://www.nlb.by/content/informatsionny...
|
| | |
| Статья написана 16 июня 2022 г. 20:39 |
https://fantlab.ru/edition284766 
1 
2-3 
4-5 
6-7 8-я страница — пустая. Возможно, что на 9/10 стр. еще один титул («часть первая») или иллюстрация. 11-я стр. — начало романа "Остров погибших кораблей" 
|
| | |
| Статья написана 16 июня 2022 г. 17:14 |
Дата издания: конец 1927 г. — начало 1928 г. Скорее всего, рецензию написал нанятый издательством литкритик или внештатный сотрудник. Точнее, это предисловие (анонимное — или редакционное, или рецензента) . Есть особое мнение, что в 1920-е годы так бывало, т.к. существовало представление о всеобщей коллективности.
|
| | |
| Статья написана 13 июня 2022 г. 21:25 |
«Гурток складаўся з 25-30 асоб. Тут былі і жанчыны з дзецьмі на руках і на карку, і падлеткі, і мужчыны рознага ўзросту, у тым ліку адзін стары. У руках яны нічога не мелі, нічога не неслі. Яны жылі яшчэ таксама, як усе іншыя жывёлы: вандравалі з месца на месца, шукаючы корму. Адны выграбалі рукамі нейкія карэнні, другія шукалі на дрэвах плады, трэція стараліся злавіць і знайсьці што-небудзь жывое: чарвяка, жука і гэтак далей. Нялёгка было напасвіцца такім чынам. Шмат часу трацілася на гэты падвячорак. І ніводным словам яны яшчэ не перакінуліся паміж сабой. Пасля адзін за адным пачалі збірацца на палянку, каб адпачыць. Усеўшыся на карачкі, яны моўчкі глядзелі наперад і, здаецца, ні на што не зварачалі ўвагі. Ціха было каля іх. Толькі дзеці, гуляючы, часам узвізгвалі. Ад дарослых жа не чуваць было аніводнага слова. Можа, яны нямыя? Не, не нямыя яны, а проста не ўмеюць яшчэ гаварыць». Янка Маўр «Чалавек ідзе».
Янка Маўр (Фёдараў Іван Міхайлавіч) – адзін з заснавальнікаў беларускай дзіцячай літаратуры, заснавальнік прыгодніцкага і навукова-пазнавальнага жанраў у беларускай літаратуры, стваральнік першай беларускай навукова-фантастычнай аповесці. Аўтар кніг для дзяцей, п’ес, перакладаў. Нарадзіўся 10.05.1883 г. у г. Лібава (цяпер г. Ліепая, Літва) у сям’і сталяра. Дзяцінства правёў на радзіме маці – у в.Лебянішкі Ковенскай губерні (цяпер Літва). Скончыў пачатковае, затым рамеснае вучылішча ў Коўне (цяпер Каўнас, Літва). У 1899 г. паступіў у Панявежскую настаўніцкую семінарыю. Быў выключаны за ўдзел у гуртку рэвалюцыйнай моладзі. У 1903 г. здаў экстэрнам экзамен і атрымаў званне настаўніка пачатковай школы. Працаваў памочнікам настаўніка ў Новым Месцы (Літва), у вёсцы Бытча на Барысаўшчыне. У 1906 г. удзельнічаў у нелегальным з’ездзе рэвалюцыйна настроеных настаўнікаў у в. Мікалаеўшчына. Разам з Якубам Коласам і іншымі актыўнымі ўдзельнікамі быў аддадзены пад суд, пазбаўлены права выкладаць у школе і ўзяты пад нагляд паліцыі. Толькі ў 1911 г. удалося ўладкавацца выкладчыкам геаграфіі і гісторыі ў Мінскую прыватную гандлёвую школу. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі працаваў у школе, у Рэспубліканскім саюзе работнікаў асветы, у Наркамаце асветы БССР, у БДВ. З 1930 г. быў на творчай працы. Член СП СССР з 1934 г. Узнагародажаны двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, ордэнам “Знак Пашаны” і медалямі. Заслужаны дзеяч культуры БССР (1968). У 1923 г. у газеце “Савецкая Беларусь” і ленінградскім часопісе “Бегемот” друкаваў фельетоны. З першым апавяданнем выступіў у друку ў 1926 г. (часопіс “Беларускі піянер”). Аўтар кніг аповесцей, апавяданняў “Чалавек ідзе” (1927), “У краіне райскай птушкі” (1928, 1983), “Сын вады” (1928), “Палескія рабінзоны” (1930), “Слёзы Тубі” (1930), “Аповесць будучых дзён” (1932), “ТВТ” (1934), “Вакол свету” (1947), “Шлях з цемры” (1948), “Апавяданні” (1951), “Аповесці і апавяданні” (выбранае, 1954), “Фантамабіль прафесара Цылякоўскага” (часопіс “Маладосць”, 1954-1955), “Аповесці і апавяданні” (1969), апавядання “Цётка Эмілія” (1954), байкі “Пекла” (1929), рамана “Амок” (1930). У 1952 г. выйшлі Выбраныя творы, у 1960 г. – Збор твораў у 2-х тамах, у 1975-1976 гг. – у 4-х тамах. Аўтар п’есы “Памылка” (апублікавана і пастаўлена ў 1940), аднаактовак “Хата з краю” (1941), “Балбатун” (1946). Пераклаў на беларускую мову асобныя творы Г.-К.Андэрсана, Д.Маміна-Сібірака, М.Прышвіна, А.Чэхава, Р.Кіплінга, М.Твэна, Ж.Верна, В.Гюго, А.Гайдара, В.Шклоўскага, А.Конанава. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (пасмяротна, 1972) за аповесці “Чалавек ідзе”, “У краіне райскай птушкі”, “Сын вады”, “Палескія рабінзоны”, “ТВТ”, “Шлях з цемры”, раман “Амок”. Памёр 03.08.1971. У фондах Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры захоўваецца каля 200 музейных прадметаў, звязаных з жыццём і творчасцю Янкі Маўра. Першыя прадметы, прынятыя на пастаяннае захоўванне, былі перададзены сынам Янкі Маўра Фёдаравым Фёдарам Іванавічам у 1987 г. Сярод матэрыялаў: асабістыя рэчы пісьменніка, фатаграфіі, дакументы, кнігі. Пазней нашчадкамі пісьменніка ў фонды музея было перададзена яшчэ каля 100 прадметаў, якія папоўнілі музейныя калекцыі “Рэчы побыту”, “Фотадакументы”, “Рукапісы” і “Часопісы”. Асаблівай каштоўнасцю ў складзе пісьменніцкага архіва вылучаюцца прыжыццёвыя выданні кніг 1920-х гг., 1930-х гг., 1940-х гг.: Кп 5014 “У краіне райскай птушкі” Кп 5014 “У краіне райскай птушкі” БДВ, Мінск, 1927 г. Кп 223 “Чалавек ідзе” Кп 223 “Чалавек ідзе” БДВ, Мінск, 1932 г. Кп 226 “Палескія рабінзоны” Кп 226 “Палескія рабінзоны” ДВБССР, Мінск, 1946 г. Кнігі з аўтографамі Янкі Маўра М.К.Хайноўскай, Плешчаніцкай школе-інтэрнату і інш.: Кп 13028 “Вакол свету”, ДВБССР, Мінск, 1947 г. Кп 23046 “Апавяданні і аповесці”, Народная асвета, Мінск, 1969 г. Кп 23046 “Апавяданні і аповесці”, Народная асвета, Мінск, 1969 г. Кнігі з дароўнымі надпісамі Янку Маўру ад Э.Агняцвет, М.Гамолкі, С.Грахоўскага і інш.: Кп 23036 “Огоньки в окнах” Советский писатель, Москва, 1974 г. Кп 23036 “Огоньки в окнах” Советский писатель, Москва, 1974 г. Фотадакументы: Кп 32513 “Янка Маўр сярод школьнікаў” Кп 32513 “Янка Маўр сярод школьнікаў” 1960-я гг. кп 19667 “Янка Маўр” Кп 19667 “Янка Маўр” 1968г. Фотадакументы з аўтографамі: Янку Маўру ад Наталлі Чуркінай, дзяўчынкі, якую ён выратаваў, калі яна танула ў моры, і інш.: Кп 32517 “Чуркіна Наталля” 1951 г. Кп 32517 “Чуркіна Наталля” 1951 г. Рукапісы апавяданняў “Цётка Эмiлiя”, “”Шчаслiўцы”, “Віцяў экспанат”, “Дзве праўды”, “Драўляная лыжка”, казкі “Сярод дзікуноў”, аповесцей “Фантамабiль”, “Шлях з цемры” і інш.: Янка Маўр “Урывак з аповесці “Шлях з цемры” 1948 () г Янка Маўр “Урывак з аповесці “Шлях з цемры” 1948 () г. Асабістыя рэчы: пояс, кашуля, ручка, акуляры, партфель, кій і інш. Партфель Партфель з металічнай пласцінкай з гравіроўкай: “Паважанаму Янку Маўру на памяць аб яго 20-гадовай бескарыснай літаратурнай дзейнасці – ад І.М. Федарава. 1943”. Належаў Янку Маўру Тэлескапічныя акуляры Тэлескапічныя акуляры, 1986 г. Належалі Янку Маўру Мастацкія творы: “Янка Маўр і Ала Замай” “Янка Маўр і Ала Замай” пас.Крыжоўка, 1967 г. Ала Замай “Партрэт пісьменніка Янкі Маўра” Ала Замай “Партрэт пісьменніка Янкі Маўра” 1967 г. Творы Янкі Маўра шырока вядомыя ў Беларусі і па-за яе межамі. Дзіўны свет яго кніг, дзякуючы сваім цікавым, неардынарным, нечаканым развіццём сюжэта, пранікае, захапляе, узбагачае творчую фантазію чытача. Творы Янкі Маўра – сапраўдны набытак беларускай літаратуры. С.Л.Чарнова, галоўны захавальнік фондаў http://bellitmuseum.by/virtualnaya-vyista...
|
|
|
облако тэгов
